İlişkilerde tekrarlayan döngüler: neden hep aynı tipi seçiyoruz?

İlişkilerde Tekrarlayan Döngüler: Neden Daima Tıpkı Tipi Seçiyoruz?

 

Giriş

İnsanların münasebetlerinde yaşadıkları tekrarlayan kalıpların temelinde, ferdî geçmiş tecrübeler, bilinçdışı inançlar ve duygusal gereksinimler yatmaktadır. Birçok insan, romantik bağlarında misal sorunlarla tekrar tekrar karşılaşırken, bu durum “tekrarlayan döngüler” olarak isimlendirilir. Bu makale, neden birebir tip partnerleri seçtiğimizi ve bu kalıpların altında yatan ruhsal düzenekleri açıklamayı amaçlamaktadır.

 

Erken Devir Tecrübeler ve Bağlanma Tarzları

 

Çocukluk periyodunda yaşanan bakım veren alakaları, bireyin ileriki hayatındaki ilgilerine taraf veren kıymetli bir rol oynar.

 

• Güvenli Bağlanma: Çocukluk periyodunda istikrarlı, sevgi dolu ve öngörülebilir bir etrafa sahip olan bireyler, ekseriyetle sağlıklı alaka dinamikleri geliştirmekte ve partner seçiminde istikrarlı davranmaktadır.
• Kaygılı ve Kaçınmacı Bağlanma: Buna rağmen, bakım veren münasebetlerinde tutarsızlık yahut ihmal yaşayan bireyler, duygusal olarak istikrarsız bağlanma üslupları geliştirebilir. Bu durum, hem çok yakınlık arayışına (kaygılı) hem de duygusal aralık koyma eğilimine (kaçınmacı) yol açar.
  Bu bağlanma biçimleri, yetişkinlikte şahıslar ortası etkileşimlerde farkında olunmadan tekrar eden kalıplara neden olabilir. Özcesi, çocukluk devrinde edinilen bağlanma örüntüleri, hangi özelliklere sahip partnerlere yöneldiğimizde belirleyici rol oynar.

 

İçsel İnançlar ve Kendilik Algısı

İlişkilerde tekrarlayan döngülerin bir başka kıymetli boyutu, bireyin kendine dair inançlarındaki kalıplaşmış örüntülerdir.

• Özdeğersizlik Hissi: Kendini yetersiz yahut sevgiye layık görmeyen bireyler, bilinçdışı olarak kendilerini onaylayacak, hatta bazen de onaylamayacak partnerlerle münasebet kurabilir. Bu, kendilik algısının doğrultusunda daima olarak tekrarlayan olumsuz tecrübelere yol açar.
• Beklenti ve Projeksiyon: Geçmişte yaşanan olumsuz alakalar, gelecekte kurulan bağlarda beklenti olarak yer edinebilir. Birey, geçmişine ilişkin travmaları yine yaşamak suretiyle, bağın başlangıcında bile belli olumsuz senaryoları projekte eder. Bu durum, tıpkı çeşit partnerlerin seçilmesinde tesirli rol oynar.

 

Alışkanlıklar ve Psikodinamik Süreçler

 

İnsan beyninde öğrenilmiş davranışlar kalıcı izler bırakır.

 

• Olağanlaşmış Kalıplar: Vakit içinde tekrar eden davranış biçimleri, neredeyse otomatik reflekslere dönüşür. Bağ kurma ve partner seçimi de bu otomatik süreçlerden nasibini alır.
• Bilinçdışı Savunma Sistemleri: Bireyler, derinlerde yatan acı verici tecrübelerden kaçınmak için, tıpkı kalıpların tekrarını deaktif etmeye çalışsalar da, farkında olmadan bu davranışları ömürlerini tekrar ederler. Bu durum, zihinsel bir savunma düzeneği olarak ortaya çıkabilir.

 

Neden Daima Tıpkı Tipi Seçiyoruz?

Özetle, alakalarda tekrarlayan döngüler şu nedenlerle ortaya çıkar:

• Erken Devir Bağlanma Tecrübeleri: Çocukluk devri münasebetlerindeki dengesizlikler, yetişkinlikte partner seçiminde emsal örüntüleri tetikler.
• Kendilik Algısı ve İçsel İnançlar: Özdeğersizlik, sevgiye layık olmama duygusu ve projeksiyonlar, makul çeşitte partnerlere yönelmeye neden olur.
• Alışkanlıklar ve Otomatik Davranışlar: Zihnin öğrenilmiş davranışları otomatik hale getirerek, geçmişten gelen kalıpları yine yaşama eğilimi mevcut olur.
• Bilinçdışı Savunma Sistemleri: Kişinin acı veren tecrübelerden korunmak ismine geliştirdiği savunma stratejileri, benzeri alaka dinamiklerinin yine ortaya çıkmasına yol açabilir.

 

Döngüyü Kırmanın Yolları

Bu tekrarlayan döngülerin farkına varılması, şahsî gelişim için birinci adımdır. Döngüyü kırabilmek için.

• Farkındalık Geliştirme: Kendi bağlantı kalıplarını tahlil etmek ve geçmişteki tecrübelerin bugünkü seçimlerini nasıl etkilediğini anlamak.
• Profesyonel Dayanak: Ferdî terapi, bilhassa bilişsel davranışçı terapi (BDT) yahut psikodinamik terapi, içsel inançların ve otomatik davranış kalıplarının yine yapılandırılmasına yardımcı olabilir.
• Öz-şefkat ve Kendini Kabul: Kendi pahanın ve sevgiye layık oluşunun farkına varmak, sağlıklı ilgi dinamiklerinin kurulmasında büyük rol oynar.
• Yeni Tecrübeler: Farklı alaka kalıplarını deneyimleyerek, alışılmışın dışına çıkmak ve şuurlu olarak seçimler yapmak, döngüyü kırmada değerli adımlardır.

Sonuç

İlişkilerde tekrarlayan döngüler, derin ruhsal dinamiklerin ve geçmiş tecrübelerin bir yansımasıdır. Kendi ilgi kalıplarımızın farkına varmak, bu kalıpları kırmanın ve daha sağlıklı bağlantılar kurmanın birinci adımıdır. Her birey, geçmiş tecrübelerini manalandırıp, yeni ve doyurucu alakalara adım atabilir. Bu süreç, vakit alabilir ama farkındalık, profesyonel takviye ve kendine gösterilen sevgi ile mümkün hale gelir.

Bu makale, klinik psikolog bakış açısıyla kaleme alınmış olup, bireylerin bağlarındaki tekrar eden kalıpları anlamalarına ve sağlıklı değişime yol açabilecek farkındalık süreçlerine ışık tutmayı hedeflemektedir.