Kendine acımak değil , kendine yaklaşmak : özşefkat
ÖZŞEFKAT NEDİR?
Özşefkat, en kolay haliyle kişinin kendine, diğerlerine gösterdiği anlayış ve şefkati yöneltebilmesi manasına gelir. Dr. Kristin Neff’in öncülüğünü yaptığı çalışmalarda, özşefkat üç temel bileşenden oluşur: kendiyle nazikçe konuşmak, ortak insanlık hissini fark etmek ve farkındalıkla yaklaşmak.
Kendine nazikçe konuşmak, yanılgı yaptığımızda ya da zorlandığımızda kendimizi suçlamak yerine, destekleyici ve sıcak bir lisan kullanmak demektir.Örneğin, “Yine mahvettim” demek yerine, “Zor bir devirden geçiyorum, elimden geleni yapıyorum” diyebilmektir. Bu, bir zayıflık değil, bir güçtür. Zira içsel acımızı inkâr etmeden kabul edebilmek, lakin bahadır bireylerin yapabileceği bir şeydir.
Ortak insanlık duygusu, yaşadığımız zorlayıcı tecrübelerde yalnız olmadığımızı fark etmektir. Başarısızlık, tasa, hayal kırıklığı, utanç… Bunlar yalnızca bizim değil, tüm insanların ortak yaşantılarıdır. Kendimizi suçladığımızda yalnızlaşırız. Meğer özşefkat, bizi insan olmanın ortak tabiatında birleştirir.
Farkındalık ise, acıyı bastırmak ya da dramatize etmek yerine, onun farkında olabilmeyi içerir. Bu, kendimize dürüst ve nazik bir tanıklık yapmaktır. Hislerimizi yargılamadan, onları “normal” ya da “anormal” diye sınıflandırmadan yalnızca izleyebilmek, ruhsal sıhhatimiz için derin bir düzgünleşme alanı açar.
Araştırmalar gösteriyor ki yüksek özşefkat seviyesine sahip bireyler, düşük seviyede olanlara nazaran daha az depresyon, anksiyete ve gerilim yaşıyorlar. Ayrıyeten özşefkat, özsaygıyı destekliyor ve kişilerarası bağlarda daha fazla empati geliştirmeye imkan sağlıyor. Ne var ki, birçok kişi kendine şefkat göstermeyi öğrenmeden büyüyor. Küçüklükten itibaren içselleştirilen eleştirel ebeveyn sesleri, toplumsal muvaffakiyet odaklılık, hislere gösterilen tahammülsüzlük, bireyin kendine karşı acımasız bir bakış geliştirmesine neden olabiliyor. Lakin uygun haber şu ki: özşefkat, doğuştan gelmek zorunda değil. Sonradan öğrenilebilen ve geliştirilebilen bir marifettir.
Sonuç
Özşefkat, kişinin kendine acıması değil; acısına yakınlık göstermesidir. İnsan olmak demek, kırılganlığı, yanılgıları, eksiklikleri kabul edebilmek demektir. Ve asıl güç, tüm bunlara karşın kendine karşı anlayışla yaklaşabilmekte yatar.Kendine şefkat göstermek, bireyin yalnızca ruhsal sıhhati için değil, hayatla kurduğu bağ açısından da dönüştürücü bir tesire sahiptir. Herkesin içinde vakit zaman kırılan, yorulan, korkan bir yan vardır. Ve o yanın gereksinimi olan tek şey, yargılanmadan duyulmak, görülmek ve sarılmaktır.
Kendinle konuştuğun lisanı değiştir. Zira seninle en uzun seyahati yapacak olan tekrar sensin.
Psk.dan. H.Narin FİDAN
Uzm. Psk. Mustafa Cem OĞUZ
