Mesane kanseri tedavisi

TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Cerrahi, mesane tümörünün genel bir tedavi metodudur. Erken mesane tümörü, yani yüzeyel kanser, TIP (transüretral rezeksiyon-kapalı teknikle mesane tümörünün kesilerek çıkartılması) sistemi ile teşhis alınırken tıpkı anda da tedavi edilebilir. Tıp’ta doktor üretra (penisin içindeki idrar kanalı) içinden mesaneye sistoskopu sokar. Takiben doktor ince bir halka yardımıyla tümörü yerinden koparır ve yakar. ÇEŞİT ameliyathanede yapılır ve anestezi (narkoz) gerekir.

İnvaziv (derin) mesane tümörü için uygulanan en sık ameliyat radikal sistektomidir (mesanenin tümünün am yatla çıkarılması), invaziv hastalıkta tek başına kapalı ameliyat (TUR) kâfi olmamaktadır. Bu cerrahi (radikal sistektomi) tümör kas katmanına ilerlemişse yapılır.

Radikal sistektomi operasyonu, birtakım kasa invaze olmayan mesane kanseri hadiselerinde da (tümör mesanenin büyük bir kısmını kapsıyorsa yahut bu çeşit mesane kanserinde uygulanan tedavi yolları başarısız kalıyorsa) uygulanabilir. Radikal sistektomide tüm mesaneyi etraf lenf nodları çıkarılır. Erkekte prostat ve onun komşuluğundaki aksesuar bezler (seminal veziküller) de çıkarılır. Mesane çıkarılınca doktor idrarın vücuttan atılması için yeni bir yol oluşturur. Bazen hastalarda mesanenin bir kısmının çıkarıldığı parsiyel (kısmi) sistektomi uygulanır. Bu tip cerrahi hastanın tümörü bir alanda lokalize (sınırlı) ise yapılır. Mesanenin birden fazla sağlam olduğu için hasta idrarını olağan yoldan yapmaya devam eder. Lakin kısıtlı bir küme hasta dışında parsiyel sistektomi kullanımamaktadır. Hastalar bu tıp cerrahiden önce doktora aşağıdaki birtakım soruları sormak isteyebilir:

   * Ne tip bir ameliyat olacak?

   * Cerrahi sonrası ek tedavi alacak mıyım?

   * Cerrahi sonrası ne hissedeceğim?

   * Olağan bir formda idrarımı yapacak mıyım?

   * Cerrahi benim olağan aktivitelerimi nasıl etkileyecek?

Radyoterapide(ışın tedavisi) kanser hücrelerini öldürmek için yüksek güçlü ışınlar kullanılmaktadır. Cerrahi üzere radyoterapi de lokal (bölgesel) bir tedavidir, yalnızca tedavi uygulanan alandaki kanser hücrelerini tesirler. Bazen bu tedavi cerrahi öncesi yahut sonrası yahut kemoterapi (kansere yönelik ilaç tedavisi) ile birlikte verilir. Mesane kanseri başka organlara sıçradığında radyoterapi bu alanlara da uygulanıp kanserin burada oluşturduğu rahatsızlıkların giderilmesinde de rol oynayabilir.

Radyasyon, beden dışındaki makineden (eksternal radyasyon) yahut mesane içine direkt yerleştirilen radyoaktif malzemeden (internal radyasyon) verilebilir.

Eksternal radyasyon hastanede yatma gerekmeden, ayaktan hasta olarak, haftada beş gün, beş ila yedi hafta müddetinde verilebilir.

  Hastalar doktora tedavi hakkında aşağıdaki soruları yöneltebilir:

  * Bu tedavinin gayesi nedir?

  * Radyasyon nasıl verilecek?

  * Hangi tedavi seçeneği izlemeliyim?

  * Bu tedavi ne kadar tesirli? Cerrahiden yeterli mi?

  * Tedavi esnasında nasıl hissedeceğim?

  * Tedavi esnasında kendime nasıl bakmalıyım?

  * Ne vakit olağan aktiviteme kavuşacağım?

İnternal radyosyonda, radyoaktif husus mesaneye üretra içinden (kapalı yöntemle) yahut cerrahi esnasında yerleştirilir. Hasta hastanede yatarken etrafa radyoaktif unsur ışıması olabileceği için ziyaretçileri korumak hedefiyle ziyarete müsaade verilmez. Radyoaktif unsur çıkarılınca bedende hiç radyasyon kalmaz.

Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için ilaç kullanması demektir. Doktor bir veya birkaç ilaç kullanabilir. Kemoterapi ekseriyetle TIP sonrası tedavi maksadıyla kullanılabilir. İntravezikal kemoterapi denilen tedavide kemoterapötik casus bir katater (tüp) yardımıyla üretra içerisinden mesaneye verilir. Bu formdaki tedavide antikanser ilaçlar mesanede kadığı için mesanedeki kanser hücreleri tesirler. Tedavi ekseriyetle haftada bir, birkaç hafta mühletle uygulanır. İntravezikal kemoterapi ile yalnızca kasa invaze olmayan hastalık tedavisi yapılabilir, bu tedavi sistemi invaziv hastalık için kullanılmaz.

Kemoterapi tıpkı vakitte mesaneden dışarı çıkmış ve lenf nodlarına yahut uzak organlara sıçramış kanserlerin tedavisinde de kullanılır. Bu durumda antikanser ilaçlar direkt olarak bir damar içine verilir, kimileri ağzından verilebilir. Bu tip kemoterapiye sistemik kemoterapi denir. İlaçlar ekseriyetle tekrarlayan mühletler içinde verilir. Kemoterapiye başlamadan önce hastalar doktora aşağıdaki birtakım soruları sormak isteyebilirler:

    * Bu tedavinin maksadı nedir?

    * Hangi ilaçlar verilecek?

    * İlaçların yan tesirleri nelerdir? Bu bahiste neler yapabilirim?

    * Bu tedaviyi ne kadar müddetle almam gerekecek?

    * Tedavi esnasında kendime nasıl bakmalıyım?

    * İlaçların işe yaradığını nasıl anlayacağım?

Genellikle hasta kemoterapiyi ayaktan alır. Lakin hastanın genel durumuna ve verilen ilacın tipine nazaran hastanede de verilebilir.

Biyolojik tedavi (immünoterapi) de mesane kanseri kasa invaze olmadığında kullanılır. Biyolojik tedavi, insan bedeninin olağan şartlarda kanserle savaşmak için kullandığı doğal yeteneği arttıran bir tedavidir. İntravezikal kemoterapi üzere biyolojik tedavi de nüksü ve progresyon denilen hastalığın ilerlemesini engellemek için tek başına yahut TIP sonrası uygulanabilir. Bu tedavi formu savunma sistemini tetikleyen BCG ismindeki hususun mesaneye verilmesiyle uygulanır. Bu ilaç mesanede 2 saat bekletilir. Bu tedavi ekseriyetle 6 hafta mühletle, haftada bir uygulanır, gerekirse 3 yıla kadar uzatılabilir yahut tekrarlanabilir. Biyolojik tedaviye başlamadan evvel hasta doktora aşağıdaki kimi soruları sorabilir.

    * Bu tedavinin gayesi nedir.

    * Hangi ilaçlar kullanılacak?

    * Hangi tedavi protokolünü izleyeceğim?

    * Tedavinin yan tesirleri olacak mı? Şayet olacaksa bu hususta ne yapabilirim?

    * Tedavi için hastaneye yatmam gerekecek mi?

    * Tedavim ne kadar sürecek?

    * Olağan aktivitemi devam edebilecek miyim?

 TEDAVİNİN YAN ETKİLERİ
 

Kanser tedavisinde kanser hücrelerinin yanı sıra sağlıklı hücrelerin de ziyan görmemesini sağlayacak sonlar koymak zordur. Tedavi olağan dokulara da ziyan verdiği için yan tesirler oluşur. Bu yan tesirler, kanser tedavisinin tipine nazaran değişir. Birebir vakitte bu tesirler her insan birebir olmayabilir. Hekimler ve hemşireler hastaya tedavinin yan tesirlerini açıklar ve bulguları gidermeye çalışırlar.

Cerrahi tedavinin yan etkileri

TUR yapılan hastaların idrarından kan gelebilir. Hastalar ameliyattan sonra birkaç gün sondalı kalabilirler ve kısmen ağrı duyabilirler. Ancak, bu ağrılar ilaçlarla denetim altına alınabilir. Ayrıyeten hastaların kendilerine yorgun ve halsiz hissetmeleri de olağandır. Cerrahinin tesirlerinden kurtulma mühleti her hastaya nazaran değişir.

Parsiyel (kısmi) sistektomi sonrası, hastalar mesanelerinde eskisi kadar idrar biriktirmeyebilirler. Birçoklarında bu geçicidir, lakin kimi hastalarda kalıcı olabilir.

Mesane tümüyle alınınca (radikal sistektomi), hastanın idrarını biriktirmek ve boşaltmak için yeni bir yola muhtaçlığı vardır. Bu emelle birçok prosedür kullanılmaktadır. Birinde cerrah hastanın ince bağırsağının bir kısmını idrarın geçebileceği yeni bir yol yaratmak için kullanılır. Üreterler bir ucuna ağızlaştırılır, başka ucuda cilde verilir. Bu yeni ağıza stoma ismi verilir. Stoma üzerine yassı bir torba yerleştirilir ve idrar bu torbada birikir. Hastaya bu stomanın bakımı öğretilir.

Bir öteki metot olarak ince bağırsak modülünden yeni bir mesane yapılır (kontinan rezervuar). İdrar bu rezervuarda birikir. Bunun ucu üretraya bağlanır ve hastanın doğal yoldan idrar yapması sağlanır. Bunun dışında bağırsaktan oluşturulan idrar deposunun (rezervuar) dışarıdan sonda ile boşaltılabildiği ve sonda konmadığı devirlerde idrar kaçmadığı için hastanın torba kullanmasının gerekmediği teknikte vardır.

Radikal sistektomi uygulanan bayanlar çocuk sahibi olamazlar zira rahimleride alınır.

Eskiden radikal sistektomi sonrası nedeniyle bütün erkekler iktidarsız oluyordu, lakin gelişmelerle birlikte birtakım olaylarda uygulanan yeni cerrahi tekniklerle bunun önüne geçilmiştir. Ancak, erkeklerde prostat ve seminal veziküller alındığı için meni oluşturulamaz ve doğal yolla çocuk sahibi olamazlar.

Radyoterapinin yan etkileri

Bu tedavide yan tesirler tedavi dozuna ve yerine nazaran değişir. Hastalar çoklukla tedavi sırasında yorgunluk hissederler, bu yüzden istirahat çok kıymetlidir. Eksternal radyasyonla derinin kalıcı koyu renk alması görülebilir. Buna ek olarak, tedavi edilen alanda kılların dökülmesi, kızarıklık, hassasiyet, kaşıntı görülebilir. Bunla çoklukla geçicidir ve tedavi edilebilir. Karın bölgesinde yapılan radyoterapi de kusma, bulantı, ishal görülebilir. Hastalardan idrarla ilgili şikayetler yahut makatta ağrı ve / yahut kanama görülebilir. Kimi hastalarda idrardan kan gelmesi, idrarda yanma ve sık idrara çıkma üzere sorunlar de görülebilir. Radyoterapi birebir vakitte beden savunmasında vazife alan beyaz kan hücrelerinin sayısını azaltabilir. Çoklukla, doktor çeşitli diyetler ve ilaçlar önererek bu meseleleri çözer. Hem bayan hem de erkekte radyoterapi seksüel aktiviteyi etkileyebilir. Bayanlarda vajinal kuruluk, erkeklerde iktidarsızlık görülebilir.

Kemoterapinin yan etkileri

Kemoterapinin yan tesirleri verilen ilaca ve doza nazaran değişir, bazen de beşerden beşere değişiklik gösterir. Mesaneye yerleştirilen antikanser ilaçlar rahatsızlık (özellikle uygulamayı takip eden birinci günlerde idrarda yanma, sık idrara çıkma ) ve kanama yaratabilir. Kimi ilaçlar, deri ile olan temas sonucu kızarıklara yol açabilir. Sistemik tedavi, bedendeki süratli bölünen hücreleri birinci olarak tesirler. Bunlar; enfeksiyonla gayret eden kan hücreleri, pıhtılaşma yapan hücreler ve dokulara oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleridir. Kan hücreleri tedavi sonrasında etkilenince enfeksiyonlar, morarmalar ve halsizlik görülür. Kıl kökündeki hücreler ve bağırsağı döşeyen hücreler de süratli bölünür. Sonuç olarak, hastaların saçı dökülür, ishal olabilir, iştah azalır, kusma ve bulantı görülebilir. Çoklukla bu yan tesirler toparlanma evresinde ortadan kalkar. Mesane kanseri tedavisinde kullanılan birtakım ilaçlar böbrek hasarına yol açabilir. Antikanser ilaçlar parmaklarda uyuşma, karıncalanma, duyma kaybına yol açabilir. Bunlar tedavi sonunda gerilemeyebilir.

Biyolojik tedavinin yan etkileri

BCG ile tedavi, mesanede rahatsızlık hissine neden olabilir. Bunlar idrar yaparken ağrı, idrar yapma hissi,ateş, yorgunluk hissi olarak tanımlanabilir. Daha az görülen öteki kimi yan tesirleri ise nezle üzere kas yorgunluğu, halsizlik, kusma, bulantı, iştah kaybı, ishaldir. Bunlar önemli boyutlara ulaşabilir ve tedavi ile birlikte gerilerler.