Takıntı hastalığı (okb)
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), bireyin istem dışı obsesyonlar (takıntılı düşünceler) yaşadığı ve bu niyetlerin yarattığı korkuyu azaltmak için kompulsiyonlar (zorlantılı davranışlar) sergilediği bir ruh sıhhati bozukluğudur. Kişinin günlük ömrünü ve fonksiyonelliğini kıymetli ölçüde etkileyebilir.
OKB’nin temelinde iki ana belirti kümesi vardır:
• Obsesyonlar: Kişinin istemeden zihnine gelen, rahatsız edici ve tekrarlayan fikirler, dürtüler yahut imgeler. Örneğin, mikrop kapma korkusu, sistem ve simetri gereksinimi, saldırgan yahut yasaklı niyetler üzere.
• Kompulsiyonlar: Obsesyonların yarattığı tasayı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlar yahut zihinsel aksiyonlar. Örneğin, çok el yıkama, makul şeyleri belli bir sayıda yapma, daima denetim etme üzere.
OKB’nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli biyolojik ve çevresel faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir:
• Genetik Faktörler: Ailede OKB hikayesi olan bireylerde risk artmaktadır.
• Beyin Kimyası: Serotonin üzere nörotransmitterlerin dengesizliği OKB ile bağlıdır.
• Beyin Yapısı ve Fonksiyonu: Beynin kimi bölgelerindeki çok aktivite OKB semptomlarıyla temaslı olabilir.
• Çevresel Faktörler: Travmalar, çocukluk çağındaki gerilimli olaylar yahut öğrenilmiş davranışlar OKB gelişimini tetikleyebilir.
OKB tedavisinde psikoterapi ve ilaç tedavisi yaygın olarak kullanılmaktadır:
• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Özellikle Maruz Bırakma ve Reaksiyon Tedbire (ERP) tekniği, obsesyonları tetikleyen durumlara denetimli formda maruz kalmayı ve kompulsiyonları yapmamayı öğretir.
• İlaç Tedavisi: Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI’lar) üzere antidepresanlar OKB semptomlarını hafifletebilir.
• Destekleyici Prosedürler: Mindfulness, gerilim idaresi ve tertipli idman üzere prosedürler de tedavi sürecine yardımcı olabilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk, bireyin hayat kalitesini değerli ölçüde etkileyebilen lakin uygun tedavi sistemleriyle yönetilebilen bir rahatsızlıktır. Erken teşhis ve yanlışsız tedaviyle OKB’li bireyler, günlük hayatlarını daha sağlıklı ve istikrarlı bir halde sürdürebilirler.
