Stres ve psikiyatri
Stres ve Psikiyatri
Halil İbrahim Süslü
Stres, büyük psikopatolojilerin bir nedeni, hazırlayıcısı yahut psikiyatrik hastalıkların tetikleyicisi ve akıl hastalıklarına katkıda bulunan bir faktör olarak kabul edilir.
Dayanıklılık ve gerilime yatkınlık üzerindeki tesirleri açısından genetik ve çevresel faktörlerde araştırılmaktadır. Yapılan bir çalışmada major depresyonun başlamasında gerilimin rolü hakkında daha fazla bilgi edinmek için 3 ila 26 yaş ortası 1000 kişi takip edilmiş ve serotonin taşıyıcı geninin promotör bölgesinin gerilime yatkınlık üzerinde güçlü bir tesirinin olduğu görülmüştür. Bu genin promotör bölgesinin kısa alleli için homozigot bireylerin depresyona girme ve intihar etme riskinin daha yüksek olduğu yeniden bu çalışmada tespit edilmiştir.
Çevresel faktörlerin gerilim üzerindeki tesiri ayrıyeten incelenmektedir. Çocukluk çağı berbat muamelesi ve birtakım tıbbi durumları ele alan birçok çalışmada kısa allel ile gerilime dayanıksızlık ortasında bir bağlantı olduğu gösterilmiştir.
Strese bağlı psikiyatrik bozukluklar hem genetik yatkınlık hem de çevresel faktörlerden etkilendiğinden, son 10 yılda yapılan araştırmalarla bilim adamları epigenetik sistemleri incelemeye başladılar. Son araştırmalar, annelerde gerilim yahut duygudurum bozuklukları üzere prenatal faktörlerin, doğacak çocuklarda psikiyatrik bozukluklar için risk faktörleri olduklarını göstermiştir.
Kronik gerilimin nöronal ateşleme ve gen aktivasyonu üzerine kalıcı tesirleri vardır. Yapılan çalışmalar gösteriyor ki, serotonin biyosentezindeki sürat kısıtlayıcı enzim olan triptofan hidroksilazın değişen izoform tabiri,olumsuz erken hayat olaylarından etkilenir. Bu değişiklikler,depresyon ve anksiyeteyi de içeren gerilimle bağlantılı bozuklukların patofizyolojisinde rol oynamaktadır.
Böylece, çağdaş genetik ve epigenetik araştırmalar ortaya koymuştur ki,genler ve gerilimli hayat olayları depresif periyotları ortaya çıkarmak için birlikte çalışırlar.
Dr.Halil İbrahim Süslü
Psikiyatri Uzmanı
E.mail:drhis2017@hotmail.com
GSM: 0 532 767 39 69
