Sessiz tükeniş: sosyal medyada başarı illüzyonunun psikolojik yansımaları
Başarı İllüzyonu Nedir?
Sosyal medya, bilhassa Instagram, TikTok ve LinkedIn üzere platformlar, başarıyı görsel öykülere dönüştürüyor. Genç bir girişimcinin paylaştığı “sıfırdan zirveye” seyahati, bir psikoloğun danışan dolu ajandası ya da bir gezginin ayda 3 ülke dolaşması… Bu anlatılar, çoğunlukla gerçeğin yalnızca parlatılmış bir yüzüdür.
Başarı illüzyonu, bireylerin kendi ömürlerini, oburlarının itinayla seçilmiş anlarıyla kıyaslaması sonucu ortaya çıkan yanılsamadır. Bu illüzyon, bireyde kronik yetersizlik duygusu, özgüven kaybı ve motivasyon düşüklüğü yaratabilir.
Z Jenerasyonu ve Görünmez Tükenmişlik
Z nesli, dijital dünyada doğdu ve orada büyüdü. Fakat bu neslin iç dünyasında büyük bir sessizlik var. Dışarıdan “özgüvenli”, “yaratıcı” ve “bağımsız” olarak tanımlanan bu gençler, aslında önemli bir içsel baskı altında yaşıyor. Toplumsal medyada görünür olma zaruriliği, daima üretme baskısı ve onay alma gereksinimi, bu nesli erken yaşta tükenmişlikle tanıştırıyor.
Ruh Sıhhati Üzerine Etkileri
Kronik yetersizlik hissi
Toplumsal kıyaslama sonucu özgüven düşüşü
Hayatın gerçek suratını unutma
Anksiyete ve depresyona yatkınlıkta artış
Boşluk duygusu: “Bunca şeye karşın neden hâlâ tatmin olamıyorum?”
Çözüm: Sessizliği Normalleştirmek
Dijital detoks teklifiyle değil, dijital farkındalıkla: Toplumsal medyayı bırakmak yerine, onu şuurlu kullanmak öğretici olabilir.
Görünmeyeni görünür kılmak: Danışanlarımızla yalnızca muvaffakiyetleri değil, çabaları de konuşmalıyız.
Kendilik pahasını dış değil, iç kaynaklara dayandırmak: Bu, psikoterapinin temel amaçlarından biridir.
“Yeterince iyi” kavramını yine hatırlatmak: Mükemmeliyetçilik çağında, “ortalama” kalabilmek büyük bir yürektir.
Sonuç
Dijital çağda yaşıyoruz, evet. Lakin bu çağda ruh sıhhatini korumak için yalnızca filtreleri değil, algılarımızı da yönetmemiz gerekiyor. Muvaffakiyete değil, sürece; görünene değil, gerçeğe odaklandığımızda sessiz tükenişin yerini sağlıklı bir benlik algısı alabilir.
