Bazen hayatın ortasında durup kendimize şunu sormak gerekir: “Şu an yaptıklarım sahiden benim seçimim mi, yoksa şartların beni zorladığı bir ömrü mı sürdürüyorum?” Zira birçok vakit biz zannettiğimiz şeyin arkasında, aslında “kazandığımız” yani zorunda kaldığımız roller vardır. Bu roller öylesine içselleşmiştir ki artık onları benliğimizin bir kesimi üzere yaşarız.
Merhaba, ben Canan Sinanoğlu. Ankara’da ferdî danışmanlık alanında çalışan bir aile danışmanı ve psikoterapistim. Günlük seanslarda sıkça karşılaştığım hususlardan biri, bireylerin hayatlarında net bir istikamet çizememeleri, daima karar değişiklikleri yaşamaları ve bir işi ertelerken kendilerini hatalı hissetmeleridir. Bu yazıda tam da bu soruna birlikte bakalım istiyorum.
İstifleme (biriktirme) bozukluğu, ferdî eşya ya da objelerin pahası ne olursa olsun, onları elden çıkarmakta ya da bırakmakta yaşanan zorluk, atma konusunda kararsızlık yahut ağır rahatsızlık hissetme ve aslında gerekli olmayan eşyalara karşı çok sahip olma isteği ile tanımlanan bir bozukluktur.
Yeme davranışı sadece fizikî açlıkla değil; duygusal gereksinimler, bastırılan hisler ve vücutla kurulan bağla iç içedir. Aç olmadan yeme, acıktığını fark etmeme, yedikten sonra suçluluk duyma üzere tecrübeler sadece irade sorunu değildir. Yeme bozukluğu, birden fazla vakit denetim, utanç, değersizlik üzere hislerle şekillenen karmaşık bir içsel süreçtir. ACT yaklaşımıyla bu süreçte gaye; neyi, ne kadar yediğini denetim etmekten çok, bu davranışlara eşlik eden içsel tecrübelere alan açmak ve pahalar doğrultusunda yeni bir taraf çizebilmektir. Terapi, bu karmaşık ilgilere yargısızca bakmak ve kendinle yeni bir temas kurmak için bir alan sunar.
Yeme davranışı sırf fizikî açlıkla değil; duygusal muhtaçlıklar, bastırılan hisler ve vücutla kurulan bağlantıyla iç içedir. Aç olmadan yeme, acıktığını fark etmeme, yedikten sonra suçluluk duyma üzere tecrübeler sadece irade sorunu değildir. Yeme bozukluğu, birçok vakit denetim, utanç, değersizlik üzere hislerle şekillenen karmaşık bir içsel süreçtir. ACT yaklaşımıyla bu süreçte emel; neyi, ne kadar yediğini denetim etmekten çok, bu davranışlara eşlik eden içsel tecrübelere alan açmak ve pahalar doğrultusunda yeni bir istikamet çizebilmektir. Terapi, bu karmaşık münasebetlere yargısızca bakmak ve kendinle yeni bir temas kurmak için bir alan sunar.
“Terapiye gereksinimim var mı?” sorusu, birden fazla vakit net bir yanıtla değil, belirsizlikle birlikte gelir. Günlük ömür sürdüğü hâlde mana kaybı, duygusal tepkisizlik, alakalarda tekrar eden döngüler üzere tecrübeler kişiyi terapiye yöneltebilir. Terapi, sırf büyük kriz anlarında değil, ömürle tekrar bağ kurma gereksiniminde da başvurulabilecek bir süreçtir. ACT yaklaşımında emel, hisleri bastırmak değil; onlarla yeni bir münasebet kurarak, pahalar doğrultusunda ilerlemektir. Hazır hissetmeyi beklemeden başlanan bu süreç, kişinin kendine daha açık ve dürüst bir formda bakmasına alan tanır.
Yavaşlamak: Artık ve Burada Olmanın Uygunlaştırıcı Gücü, Gün içinde kaç anı hakikaten yaşıyoruz? Kaç anı sırf “geçiyoruz”? Sabah kahvemizi içerken, bir arkadaşımızla konuşurken, yürürken ya da yemek yerken… Zihnimiz birden fazla vakit ya geçmişin izlerinde ya da geleceğin dertlerinde dolaşırken, vücudumuz oradadır ancak biz orada değilizdir. Otomatik pilotta yaşamak, çağdaş ömrün en yaygın alışkanlıklarından biri hâline geldi. Bu alışkanlık, görünmez fakat tesirli bir sürat baskısıyla birleştiğinde, kendimizi “hayatın içinden geçerken” değil de, “hayatı kaçırırken” bulmamız kaçınılmaz olur.
Ayçiçeğinin güneşe tahammülü ile nâzik bir ser çiçeğinin tahammülü bir midir?Biri, güneş ne tarafa giderse yüzünü o tarafa çevirecek kadar ona muhtaçtır.Diğeri ise, sırf bir modül güneşle bozulur, kurur.
Günümüz aile yapısı, geçmişe nazaran daha eğitimli, daha şuurlu ve daha teknolojiyle iç içe. Lakin dışarıdan bakıldığında “normal” görünen birçok ailede, sessiz bir kriz yaşanıyor: Konuşulamayan hisler, bastırılan muhtaçlıklar, ertelenen meseleler. Aile içi bağlantı giderek daha yüzeysel hale gelirken, bağlar derinleşmek yerine kopmaya başlıyor. Bu makalede, görünmeyen aile çatışmalarının izini sürüyor ve danışmanlık sürecinde sağaltıcı yolları inceliyoruz.