Medya – sosyal medya-deprem- psikososyal

MEDYA  – TOPLUMSAL  MEDYA-DEPREM- PSİKOSOSYAL

George Simmel sosyolojisini oluştururken ‘toplumsal etkileşim’ kavramına

öncelik vermekle birlikte çatışma, para, dolaylı varlık olarak insan kavramlarına

da başvurmaktadır. Bu kavramlardan birincisi ‘Çatışma’ kavramıdır. Simmel

çatışmayı anomi yaratan bir durum olarak değil, bir tıp birlik sağlama yolu olarak

görmekte ve kıymetlendirmektedir. Ona nazaran çatışma, bireylerin sayısız

amaçlarına (ör: evlilik, iş, oyun, siyaset, din vb.) toplumsal bağlamda ulaşma

aracıdır. Üyeleri ortasında yaklaşım ve uzaklaşma eğilimlerinin ayrılmaz bir

biçimde iç içe girmediği hiçbir toplumsal ünite yoktur. Tam manasıyla merkezci

ve uyumlu bir grup… hem empirik olarak gerçekdışıdır hem de, hiçbir gerçek

yaşam sürecini göstermez. Toplumsal çatışma bir emelin aracıdır. Bütün

çatışmaların ve sıkıntıların kesinlikle çözüleceğini düşünmek, düpedüz cahillik

olur. Hayatın tarihi ve düzenlenişi içinde çatışmaların da meselelerin da, herhangi

bir tahlilden bağımsız olarak yerine getirdikleri öteki fonksiyonları vardır. Bu

nedenle katiyetle anlamsız değildirler (Turner, 2010; Simmel, 2003).

Sosyoloji Dergisi Sayı: 37 Yıl: 2018 93

Yazıma başlamadan evvel G.Simmel sosyolojisine yönelik bir alıntı yapmak istedim.6 Şubat  2023 sarsıntısına bakış açıma ışık tutacağını düşünüyorum.

Deprem, elbette insanoğlu için bilinmez olduğundan en fazla korku oluşturan doğal afetlerden en büyüğüdür. Sarsıntı, can ve mal kaybı ile birlikte toplum sıhhati açısından da risklere yol açar.

Deprem şoku  ile başlangıçta hissedilmeyen  veya  öncelenmeyen  psikososyal  sıkıntılar, afetzedelerin  yerleşmesi  ve bir sistem oluşturması ile ortaya çıkar.

Gerek çadırlara yerleştirilen gerekse öbür kentlere yerleştirilen bireyler, daha evvel bu yahut gibisi bir durum deneyimlemedikleri için nasıl çaba edecekleri konusunda sıkıntılar yaşadılar ,yaşamaya devam ediyorlar.

 Hepimiz için bir daha değiştiremeyeceğimiz kalıcı değişimlerin sabahı oldu 6 Şubat 2023.Uyanıp işlerimize gitmek için hazırlandığımız müddette karşılaştık bu acı haberle. Ana akım medyanın tüm kanalları birinci saatlerde tıpkı yayını yapıyordu. Acı, şaşkınlık, çaresizlik dolu bir tablo. Soluğumun kesildiğini, vücudumu ateş bastığını ve eşim ile birlikte köşelerimize çekilmiş soluksuz ekrana kilitlendiğimizi anımsıyorum. O sabah ve sonraki günlerde yemek yemeğe utandığımızı, yakınımızı kaybetmemiş olmamıza karşın gözyaşlarımızı tutamadığımızı anımsıyorum. Her çıkan can için keyifli olduk toplum olarak, çaresizlik ve umut  yan yanaydı.

Sonrasında ana akım medyanın kanalları kendi görüşlerine nazaran taraflı yayın yapmaya başladı. Hepimiz şaşkındık. Depremzedelerin çoğunluğu acılı,endişeli,öfkeli ve çökmüş durumdaydı. Şaşkınlık yerini hayatta kalanlar için çabaya bıraktı. Sarsıntısı uzaktan takip edenler ise yavaş yavaş yardım için kolları sıvamıştı.

Medya ve toplumsal medyanın, bilgi kirliliği, gösteriş, reklam, depremzedeler üzerinden gerçekleştirilen istismar olmak üzere olumsuz tesiri; yardım kampanyaları ve ulaşım erişim bağlamında olumlu tesirleri olduğu yadsınamaz bir gerçekti. Günler geçtikte toplumda  iyiler ve berbatlar kendini göstermeye başlamıştı. Ne yazık ki; sarsıntısı fırsata çeviren bir kitle oluştu. Yardım ve dayanakların birinci anda ağır olması ve sonrasında azalması ile depremzedelerin mağduriyet yaşadığı bir gerçektir. Sarsıntısı ekrandan seyredenler için hayat kendi gerçekliklerinde akmaya devam ediyordu. Medya ve toplumsal medya paylaşımları azaldıkça hepimizin gerçeği ve odağı değişti. Depremzedeler için ise farklı bir uğraş ve zorluk devam ediyordu. Biz bu satırları okurken bile yaşayanların omuzlarında o anın acı yükleri var olmaya devam ediyor.

Deprem sonrasında depremzede yahut zelzelesi uzaktan izleyenler üzerinde uykusuzluk, gerginlik, dehşet, telaş ,saldırganlık halleri vardı. Toplum olarak yorulmuştuk.

İnsanlar değiştiremeyeceklerini düşündükleri problemler karşısında ruh sıhhatlerini korumak için inkâr(sorunu yok saymak) yoluna gitmektedir. Türkiye bir zelzele bölgesidir. Bu gerçeğe nazaran toplumun her bölümü için eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarının önemli olarak ele alınması ve uygulama siyasetinin uygulamaya geçmesi gerekmektedir.

Ceyda YÜCETÜRK KARAKAYA