Kaygı bozuklukları: modern zamanların görünmeyen yükü
Kaygı Nedir?
Telaş, herkesin vakit zaman deneyimlediği doğal bir histir. Tehlike ya da tehdit algısı karşısında bedenin verdiği bir alarm reaksiyonudur. Fakat bu his daima hale geldiğinde, hayat kalitesini düşürdüğünde ve fonksiyonelliği bozduğunda “kaygı bozukluğu” halini alır.
Korku Bozukluğu Nedir?
Korku bozuklukları, bireyin günlük ömrünü, alakalarını ve fonksiyonelliğini olumsuz etkileyen çok ve denetim edilemeyen telaş, dehşet ya da huzursuzluk durumlarıyla karakterizedir. Bu durum çoklukla fizikî belirtilerle de kendini gösterir: kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, mide bulantısı, baş dönmesi üzere…
En Sık Görülen Dert Bozuklukları
Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB): Daima ve denetim edilemeyen genel bir tasa hali. Birey, birçok vakit belli bir neden olmadan korku hisseder.
Panik Bozukluk: Birdenbire başlayan ağır dehşet atakları (panik atak) ile karakterizedir. Kişi kalp krizi geçirdiğini ya da öleceğini düşünebilir.
Toplumsal Anksiyete Bozukluğu: Toplum içinde yargılanma ya da küçük düşme dehşetiyle toplumsal ortamlardan kaçınma hali.
Fobiler: Muhakkak obje ya da durumlara (örneğin yükseklik, uçak, örümcek vb.) karşı duyulan ağır ve mantıksız endişeler.
Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB): Travmatik bir olay sonrası gelişen, tekrar yaşantılama, kabuslar ve tetikleyici uyaranlardan kaçınma üzere belirtilerle seyreden dert çeşididir.
Kaygı Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
Dert bozuklukları tek bir nedene bağlı değildir. Genetik yatkınlık, çocukluk travmaları, gerilimli ömür olayları, kişilik özellikleri ve beyin kimyasındaki dengesizlikler bu bozukluğun oluşmasında rol oynayabilir.
Kaygı Bozukluğu Nasıl Anlaşılır?
Aşağıdaki belirtiler uzun müddetli ve hayatı zorlaştıracak seviyedeyse, bir uzmandan takviye alınması önerilir:
Daima telaş hali
Konsantrasyon güçlüğü
Kas gerginliği
Uyku problemleri
Kaçınma davranışları
Fizikî şikâyetler (mide, baş ağrısı, nefes darlığı vb.)
Tedavi Süreci Nasıldır?
Telaş bozuklukları tedavi edilebilir ruhsal sorunlardır. Psikoterapi, bilhassa bilişsel davranışçı terapi (BDT), bu bozukluklarda epeyce tesirlidir. Gerektiğinde psikiyatrist dayanağı ile ilaç tedavisi de uygulanabilir. Mindfulness, nefes antrenmanları ve ömür üslubu düzenlemeleri de tedaviye takviye olarak kullanılabilir.
Unutmayın:
Telaş bozukluğu bir zayıflık değil, tedavi edilebilir bir sıhhat sorunudur. Erken müdahale, hem sürecin kısalmasını hem de bireyin ömür kalitesinin artmasını sağlar. Kendinizi dinleyin, ihmal etmeyin.
