Kaygı bozukluğu
Kaygı Bozukluğu: Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Kaygı Bozukluğu Nedir?
Kaygı (anksiyete), tehdit edici ya da gerilimli durumlara karşı verilen doğal bir yansıdır. Lakin bu his daima hale geldiğinde ve kişinin günlük hayatını olumsuz etkilediğinde “kaygı bozukluğu” olarak isimlendirilir. Korku bozukluğu, kişinin zihinsel, duygusal ve fizikî sıhhatini etkileyebilen yaygın bir ruhsal rahatsızlıktır.
Kaygı Bozukluğunun Türleri
1. Genelleşmiş Anksiyete Bozukluğu (GAD): Daima ve çok tasa duyma hali.
2. Panik Bozukluk: Ani ve ağır panik ataklarıyla kendini gösterir.
3. Toplumsal Anksiyete Bozukluğu: Toplumsal ortamlarda ağır telaş ve utanç hissi.
4. Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB): Tekrarlayan niyetler ve zorlayıcı davranışlar.
5. Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB): Travmatik olaylar sonrasında ortaya çıkan ağır telaş ve flashbackler.
6. Fobiler: Makul objelere yahut durumlara karşı çok kaygı (örneğin, yükseklik yahut kapalı alan korkusu).
Nedenleri
Kaygı bozukluğunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte, biyolojik, ruhsal ve çevresel faktörlerin tesirli olduğu düşünülmektedir:
• Genetik Yatkınlık: Ailede telaş bozukluğu hikayesi olması riski artırabilir.
• Beyin Kimyasındaki Dengesizlik: Serotonin ve dopamin üzere nörotransmitterlerdeki düzensizlikler tasaya neden olabilir.
• Travmatik Yaşantılar: Çocukluk periyodu travmaları yahut yetişkinlikteki gerilimli olaylar tetikleyici olabilir.
• Kişilik Yapısı: Mükemmeliyetçi yahut çok hassas kişilikler daha yatkın olabilir.
Belirtileri
Fiziksel Belirtiler
• Süratli kalp atışı
• Terleme
• Nefes darlığı
• Kas gerginliği
• Mide problemleri
Psikolojik Belirtiler
• Daima telaş ve korku
• Dikkat dağınıklığı
• Uyku sorunları
• Felaket senaryoları kurma
Davranışsal Belirtiler
• Kaçınma davranışları
• Toplumsal ortamlardan uzaklaşma
Tedavi Yöntemleri
1. Psikoterapi
• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Tasaya neden olan fikir kalıplarını değiştirmeyi gayeler.
• Maruz Bırakma Terapisi: Telaş yaratan durumlara kademeli olarak maruz bırakılarak baş etme hünerleri geliştirilir.
2. İlaç Tedavisi
• Antidepresanlar ve anksiyolitikler, doktor kontrolünde kullanılarak semptomları hafifletebilir.
3. Mindfulness ve Gevşeme Teknikleri
• Meditasyon, nefes antrenmanları ve kas gevşeme teknikleri tasayı azaltmada tesirlidir.
4. Ömür Üslubu Değişiklikleri
• Nizamlı egzersiz
• Sağlıklı beslenme
• Kâfi uyku
• Kafein ve alkol tüketiminin sınırlandırılması
5. Takviye Grupları
Benzer tecrübeleri yaşayan bireylerle bağlantı kurmak, toplumsal dayanak açısından yarar sağlar.
Kaygı bozukluğu, erken fark edildiğinde ve hakikat usullerle müdahale edildiğinde yönetilebilir bir durumdur. Unutulmamalıdır ki, dert ile yalnız başa çıkmak zorunda değilsiniz; profesyonel takviye almak hayat kalitenizi artıracaktır.
