Kadın ve erkeğin dengeli dansı: anima ve animus
Merhaba sevgili okuyucum, bugün Carl Gustav Jung’un arketiplerinden “Anima ve Animus” kavramını konuşalım istiyorum. Jung’a nazaran hangi cinsiyetten olursak olalım, her bireyin içinde bir dişil modül bir de eril modül vardır. Bireyin içindeki dişil parçaya Anima, eril modüle ise Animus denir. Biyolojik olarak bayan olarak dünyaya gelmiş olabilirsiniz ama Animus parçanız daha baskın olabilir ya da bir erkek olarak doğmuşsunuzdur ama Animanız baskın olabilir.
Anima: İçimizdeki Dişil Parça
Anima, içinizdeki dişil kesimimizdir demiştik, bu modülün hem aydınlık hem de karanlığı vardır. Kozmosta her şeyin zıttıyla var olması üzere insanın da karanlık ve aydınlık parçaları vardır. Önemli olan karanlık yanlarımızı yani gölge yanlarımızı fark edip onunla çalışmaktır. Mitolojide Lilith, Animanın karanlığını temsil eder. Yeniden mitolojide Hera, Umay Ana, Kibele ise Anima’nın aydınlık yönünü temsil eder.
Animanın Aydınlık İstikameti Nedir?
Dişilin aydınlık yönü şefkatlidir, merhametlidir, kapsayıcıdır, ne olursa olsun sever, şartsız sevginin alanıdır. Sezginin, bilinçdışının alanıdır. Görünmeyeni görür, içgüdüleri gelişmiştir. Besler, bakım verir, büyütür. Göğsüne yatırır, kederini dinler, hislerle temas eder, bağımlı olmayan bağlı bir ilgiyi öğretir. Şifacıdır, otlar kaynatır, kedere derman olur, uygun oluş halini dayanaklar.
Bir erkek, birine şefkat gösterdiğinde, hisleriyle temas ettiğinde, yeri geldiğinde ağladığında, hasta birine çorba yaptığında, evlatlarının saçını okşadığında, hisleri okuduğunda, anlayışlı bir halde yargılamadan dinlediğinde içinde Anima parçasıyla bunu yapar. Annelerini kaybetmiş evlatlarına hem anne hem baba oldu dediğimiz babalar vardır hani, evlatlarının tüm bakımlarıyla ilgilenir, işte bunu içindeki Anima parçasıyla yapar.
Animanın Karanlık Tarafı Nedir?
Anima’nın karanlığı masallardaki cadıdır. Geriden iş çeviren, manipüle eden, yutan, ayrışmaya müsaade vermeyendir. Hisleri manipüle etmek için kullanandır. Yutan dediğimde şunu kastediyorum; evladına hiç alan açmayan, onun kendisinden başka bir hayatı olmasını hazmedemeyen, zorla kendisiyle uyutan, çıkıp dünyayı keşfetmesini istemez, kendisinden uzaklaşmasını istemez, bireyleşmesini istemez, bireyleşeceği vakitlerde türlü oyunlarla çocuğu kendine döndürür.
İlişki bağımlı bir hal almıştır. Bağlılık ile bağımlılık karışmıştır. Bu türlü ebeveynlerin çocukları yutulma endişesiyle ilgi yaşamaktan kaçınır. Ailesinde var olan döngü tekrar edecek diye korkar, bu sebeple alakaya hiç alan açmaz ya da münasebet içinde bağlılıktan korkar, bağlılığı değil bağımlılığı biliyordur zira.
Evladını “sen bu türlü yap bak beni kanser edeceksin” diye tehdit eden ebeveyn, Animanın karanlığına geçmiş bir ebeveyndir. Gereksinimlerini korkutmadan aktaramayan bir forma geçmiştir. Ya da “senin için saçımı süpürge ettim şu yaptığına bak” üzere suçluluk duygusu hissettirerek istediğini elde etmeye çalışan bir ebeveyn de Animanın karanlığından konuşuyordur.
Animus: İçimizdeki Eril Parça
Gelelim Animus arketipine… Animusun aydınlık yönü “logos”tur, yani şuurdur. İçimizdeki eril modül, aydınlık yönüyle bize hayatı öğretendir. Ömrün zorluklarına karşı bizi eğiten, hayatta kalmak için aklımızı kullanmamızı öğreten, disipline eden, terbiye eden, hudutları öğreten, kuralları öğreten kesimimizdir. Hayatta sağlam ve güçlü olmamızı sağlayan yer burasıdır.
Akıl ile yol almamız gereken yerlerde duygusallığa o an müsaade vermeyip krizi çözen modülümüz burasıdır. Bir bayan çocuklarına hudutları öğretirken ve onları terbiye ederken içindeki Animus parçasıyla yani eril kesimiyle bunu yapar.
“Ray” diye bir sinema var sevgili dostlar, yeri gelmişken sinema önerisi de yapmış olayım. Ünlü caz sanatkarı Ray Charles’ın hayatını anlatıyor. Ray çocukken bir hastalık geçiriyor ve gözleri görmemeye başlıyor. Sinemada görme engelli olmuş çocuk Ray, annesinin de olduğu bir ortamda yere düşer. Çocuk Ray, anne diye ağlar, anne yardım et bana… Anne, harekete geçip çocuğu kaldırmaz. Zira çocuğunun tek başına hayatta kalmayı öğrenmesi gerekmektedir. İşte anne burada tam anlamıyla Animus parçasıyla çocuğu disipline etmektedir. İçi kan ağlasa da duruma uygun şuurlu kararı vermiştir.
Animusun Karanlık Tarafı Nedir?
Animus’un karanlığı otorite ile hükümdarlığın karıştırılmasıdır. Ebeveynin çocuğun tüm hayatı üzerinde kelam sahibi olacağını varsayması, müdahaleci yaklaşması, hududu aşmasıdır. Dürtüselliktir. Hisleri gerçek yönetemeyip öfkesini şiddetle göstermesidir. Korkutarak terbiye etmeye çalışmasıdır.
Biri problemlerini şiddetle çözmeye çalışıyorsa bu kişi o an Animusun karanlığındadır. Animusun aydınlık yönü birebir vakitte çocuğunu Anima’nın karanlığından korur. Mesela çocuğu yutan bir anne figürü varsa, çocuğun özgürleştiren baba, Animusun aydınlık yönüyle kurtarır.
Sonuç: Aydınlık Tarafta Buluşmak
Yazının en başında dediğim üzere bunlar bir cinsiyet sıkıntısı değildir. Animası baskın bir erkek de olabiliriz. Duygusal tarafı baskın bir erkek olabiliriz ya da Animusu baskın bir bayan olursak otoriter bir bayan oluruz. Değerli olan hangi cinsiyetten olduğunuz değil, aydınlık tarafı çalıştırıp çalıştırmadığımızdır.
Biz ne kadar aydınlık tarafta olursak, partnerimiz de o kadar aydınlık tarafta olur. Gölgelerden arınmış bir alaka ise süper bir dansa benzeri, iki tarafın da dans etmekten yorulmadığı…
