Ergenlerde zorbalık: artan bir tehdit, nedenleri sonuçları ve psikolojik etkileri
Zorbalığın Tarifi ve Türleri
Zorbalık, bir bireyin kasıtlı olarak diğer bir bireye fizikî, kelamlı yahut ruhsal ziyan vermesi olarak tanımlanır.Ergenlerde zorbalık, ekseriyetle şu cinslerde görülür:
Fizikî Zorbalık: İtmek, vurmak, eşyalarına ziyan vermek.
Sözel Zorbalık: Hakaret etmek, alay etmek, tehdit etmek.
Siber Zorbalık: Toplumsal medyada küçük düşürücü paylaşımlar yapmak, bildirilerle taciz etmek.
Duygusal Zorbalık: Kişiyi dışlamak, küme içinde manipüle etmek.
Ergenlerde Zorbalığın Nedenleri
Aile Dinamikleri: Konutta şiddet, ilgisizlik yahut çok otoriter ebeveynlik, ergenin zorbalığa eğilimli olmasına yol açabilir.
Toplumsal Etraf: Okul ortamında toplumsal hiyerarşilerin baskın olması ve akran baskısı, zorbalığın yaygınlaşmasına neden olabilir.
Duygusal ve Bilişsel Faktörler: Empati eksikliği, düşük özsaygı yahut denetimsiz öfke, ergenlerin zorbalık davranışları sergilemesine sebep olabilir.
Teknolojinin Rolü: Siber zorbalık, toplumsal medyanın yaygınlaşmasıyla birlikte ergenler ortasında giderek artmaktadır.
Zorbalığın Sonuçları
Mağdurlar Üzerindeki Tesirler: Korku bozuklukları, depresyon, akademik başarısızlık ve toplumsal izolasyon.
Zorbalık Yapan Bireyler Üzerindeki Tesirler: Antisosyal davranışların pekişmesi, ilerleyen yaşlarda suça eğilim ve ilgi kurma hünerlerinde zorluklar.
Seyirciler Üzerindeki Tesirler: Zorbalığa şahit olan ergenlerde vicdani rahatsızlık, kaygı ve çaresizlik hissi
Müdahale ve Tedbire Yöntemleri
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Zorbalığa uğrayan ergenlerin özgüvenlerini artırmak ve başa çıkma hünerlerini geliştirmek için tesirli bir yaklaşımdır.
Aile Terapisi: Aile içi takviye sistemlerini güçlendirerek, zorbalık yapan ve mağdur olan ergenlere yönelik kollayıcı bir ortam oluşturulabilir.
Okul Tabanlı Programlar: Okul rehberlik servisleri ve psikologlar iş birliği yaparak, zorbalığa karşı farkındalık eğitimleri düzenleyebilir.
Empati Geliştirme Çalışmaları: Zorbalık yapan bireylerde empati maharetlerini artırmak emeliyle küme terapileri uygulanabilir.
Siber Zorbalıkla Uğraş: Ebeveynler ve öğretmenler, ergenlerin internet kullanımını şuurlu bir formda yönlendirmelidir.
Zorbalığın Ergenler Üzerindeki Ruhsal Etkileri
Zorbalığa maruz kalan ergenlerde sıkça görülen ruhsal tesirler şunlardır:
Özgüven Kaybı: Daima eleştirilme ve aşağılanma, benlik hürmetini zedeler.
Kaygı ve Depresyon: Zorbalığa uğrayan ergenler, dert bozukluğu ve depresyon geliştirme riski taşır.
Akademik Başarıda Düşüş: Okula gitmek istememe, odaklanma problemleri üzere sorunlar yaşanabilir.
Toplumsal İzolasyon: Güvensizlik nedeniyle arkadaşlık ilgilerinde çekingenlik gözlemlenebilir.
Aileler ve Uzmanlar Ne Yapmalı?
Zorbalıkla çabada en kıymetli adımlardan biri, ailelerin çocuklarını dikkatle gözlemlemesi ve destekleyici bir tavır sergilemesidir. Çocuklarda ani ruh hali değişiklikleri, okuldan kaçınma yahut içine kapanma üzere belirtiler fark edildiğinde bir uzmandan takviye almak değerlidir.
Egenlerin zorbalıkla başa çıkma marifetlerini geliştirmeleri için psikoterapi süreçlerinde bilişsel davranışçı terapi (BDT) üzere metotlar kullanılmaktadır. Bilhassa özgüven artırıcı çalışmalar, gerilimle başa çıkma teknikleri ve toplumsal marifet eğitimleri, zorbalığa uğrayan bireylerin ruhsal dayanıklılığını artırmada tesirli olabilir.
Son yıllarda birçok aile ve ergen, zorbalıkla ilgili yaşadıkları zorluklar nedeniyle terapiye başvurmaktadır. Şayet siz yahut çocuğunuz zorbalık konusunda dayanak arıyorsanız, bir uzman takviyesi almak bu süreci daha sağlıklı yönetmenize yardımcı olabilir.
Unutmayın, zorbalık karşısında yalnız değilsiniz!
