Bulimia nervoza: psikolojik dinamikler ve terapi yaklaşımı

1. Teşhis Kriterleri (DSM-5)

– Yineleyen tıkınırcasına yeme atakları
– Yeme üzerinde denetim kaybı hissi
– Telafi edici davranışlar (kusma, laksatif, aç kalma, egzersiz)
– En az haftada bir, üç ay boyunca tekrar etmesi
– Vücut algısının benlik bedelini belirlemesi

2. Psikodinamik Yorum

Bulimia, hislerle başa çıkma kapasitesinin gelişmemiş olduğu durumlarda ortaya çıkabilir. Yeme davranışı bastırılan öfkenin, değersizlik hissinin yahut terk edilme kaygısının bir dışavurumu olabilir. Denetimi kaybetme – yine ele geçirme döngüsü, içsel çatışmaların davranışa yansımasıdır. Bilhassa annelik figürüyle olan bağlantı, doyum ve suçluluk temaları sıkça çalışılır.

3. Belirtiler

– Kapalı yeme davranışı ve suçluluk
– Boğazda tahriş, diş çürümesi, elektrolit dengesizlikleri
– Duygusal dalgalanmalar, depresyon, utanç
– Olağan ya da düşük kilolu olabilme

4. Risk Faktörleri

– Ergenlik, bayan cinsiyet
– Ailede yeme bozukluğu öyküsü
– Mükemmeliyetçilik ve duygusal bastırma
– Zayıf sorun çözme becerileri
– Travmalar, cinsel istismar öyküsü

5. Terapi Yaklaşımları

– BDT: Düşünce-duygu-davranış döngüsünün fark edilmesi
– His düzenleme maharetleri eğitimi
– Şema terapi: Kusurluluk, terk edilme ve cezalandırma şemaları
– Aile terapisi: Bilhassa genç bireylerde destekleyici
– Medikal takip: Elektrolit ve diş sıhhati izlenmeli

6. Klinik Not

Bulimia, görünürde kontrolsüzlük üzere görünse de, altında ağır denetim gayreti barındıran bir döngüdür. Terapist, danışanın suçluluk ve utanç hislerini yargılamadan kabul etmeli, inançlı münasebet içinde yine yapılandırıcı müdahalelerle bireyin öz şefkat geliştirmesini desteklemelidir.

Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz