Ailede duygusal ihmal: görünmeyen yaralar ve sessiz çöküş

Birçok aile, çocuklarına fizikî güvenlik, eğitim ya da maddi imkanlar sağladığında yeterli bir ebeveynlik yaptığını düşünür. Halbuki duygusal gereksinimlerin karşılanmadığı bir meskende büyüyen çocuklar, içsel bir yalnızlıkla yaşlanır. Duygusal ihmal; ne bağırmaktır, ne fizikî şiddet… En çok da “hiçbir şey olmamış üzere davranmaktır.” Bu yazıda, aile içinde görünmeyen ancak en derin izleri bırakan duygusal ihmali konuşacağız.

Duygusal İhmal Nedir?

Duygusal ihmal, çocuğun ya da eşin temel duygusal muhtaçlıklarının görmezden gelinmesi, gereğince ilgi, şefkat, empati ya da onay alamaması durumudur. Bir anne ya da baba, çocuğuna hiç bağırmamış olabilir ancak onun endişelerine, kederine ya da sevinçlerine duyarsız kalmışsa, orada önemli bir ihmal vardır. Tıpkı durum çiftler ortasında da geçerlidir. “Senin ne hissettiğin değerli değil” iletisi açıkça verilmemiştir tahminen lakin davranışlarla tekraren hissettirilmiştir.

Günümüz Ailelerinde Duygusal İhmal Neden Artıyor?

Modern hayatın suratı, ebeveynlerin ve partnerlerin duygusal varlık göstermek yerine fonksiyonellik odaklı alaka kurmalarına neden oluyor. Yemek hazır mı? Fatura yatırıldı mı? Çocuk okuldan alındı mı? Liste uzar sarfiyat. Ancak bu sırada asıl sorular sessizlikte boğuluyor: Bugün nasılsın? Yoruldun mu? İçin mi daraldı? Seni ne keyifli ederdi?

Çocuklar ekranlara, eşler sessizliğe sığınıyor. Zira kimse sahiden duyulmadığını hissettiği bir konutta bağırmak istemiyor artık. Münasebetlerdeki duygusal ihmal, çatışmadan daha çok boşluk yaratıyor. Ve o boşluk vakitle duvar oluyor.

Duygusal İhmalin Belirtileri

• Daima onay arama ihtiyacı
• Değersizlik hissi
• Anlamlandıramadığı öfke ya da hüzün patlamaları
• Bağ kurmada zorlanma
• Yakın münasebetlerden kaçınma yahut yapışma eğilimi
• Yetişkinlikte “kimse beni anlamıyor” düşüncesi

Bu belirtiler, çocuklukta duygusal ihmal yaşamış bireylerde sıklıkla görülür. Tıpkı biçimde, evlilikte yıllardır “duyulmayan” eşler de bu hislerle boğuşabilir.

İhmalin Nesiller Ortası Devri

Duygusal ihmal birçok vakit öğrenilmiş bir davranıştır. “Benim annem babam da bana sarılmazdı ancak büyüdüm işte” diyen ebeveynler, aslında kendi çocukluk yaralarını normalleştirmiş olur. Meğer güzelleşmemiş travmalar, bir sonraki nesle aktarılır. Sarılmayı bilmeyen bir baba, sevgisini yalnızca muvaffakiyetle ölçen bir anne, sessiz bir eş… Hepsi farkında olmadan ihmal ettikleri sevgiyi devretmeye devam eder.

Peki, Ne Yapabiliriz?

1. Fark etmekle başlayın. Aile içinde nelerin duygusal boşluk yarattığını anlamadan değişim gelmez.
2. Hisleri konuşun. “Bugün nasılsın?” kolay bir soru üzere görünse de yılların sessizliğini çözebilir.
3. Sonlar koyun lakin duvar örmeyin. Kişiselliğe hürmet duyarken duygusal yakınlıktan vazgeçmeyin.
4. Çocuklarınızı yalnızca davranışlarıyla değil, hisleriyle da görün.
5. Gerekirse dayanak alın. Terapi, duyulmamış çocukluğunuzla birinci sefer göz göze gelmenin anahtarı olabilir.

Aile içinde duygusal ihmal, gürültüsüz bir yıkımdır. Ses çıkarmaz, arbede etmez, kırmaz… Lakin vakitle bağları çözer, sevgiyi silikleştirir ve herkesin içinde bir eksiklik hissi bırakır. Güzel bir anne baba ya da eş olmak, yalnızca sorumlulukları yerine getirmekle değil, duygusal olarak da orada olmakla mümkündür.

Çünkü beşerler en çok; duyulmadıkları yerlerde susar, görülmedikleri alakalarda kaybolurla