Yetersizlik duygusu nedir ?

Peki, yetersizlik hissinin nedenleri nelerdir?

İnsanların yaşadığı tecrübeler ve buna bağlı olarak gelişen içsel hisleri yetersizlik hissetmelerine neden olabilir. Herkesin hayat öyküsü birebir değildir ve münasebetiyle yetersizlik hislerini içeren birçok durum da farklı ferdî tecrübelere yahut sahip olunan hislere kadar uzanabilir. Bazen bu tecrübeler yahut hisler yüzeyin altında olabilir ve ortaya çıkan yetersizlik duygusu daha kıymetli bir sorunun belirtisi de olabilir.

Yapılan araştırma ve yayınlanan makalelere nazaran kronikleşen yetersizlik hissinin temelleri çocuklukta atılmaktadır. Ebeveynleri tarafından onaylanmayan ve devamlı eleştirilen, okulda öğretmeni tarafından başarısı görülmeyen, arkadaşları tarafından kabul görmeyen çocuklarda yetersizlik hissinin tohumları atılmış oluyor. Adler ise,  yetersizlik hissinin oluşumunda 1-çocuğun yetersiz organlarla doğması,  2- çocuğun şımartılması,  3- çocuğun ihmal edilmesi ile ilgili olduğunu söylemektedir.

Çocuk, organlarının gelişmemiş olması, kendinden daha güçlü bireylere bağımlılık muhtaçlığının olması ve diğerlerine bağımlı olmanın verdiği acı sonucu tüm gelişim devirlerinde anne babasıyla ve hayatı boyunca da dünyayla kurduğu münasebette yetersizlik hissini yaşamaktadır. Çocuğun şımartılmasının yetersizlik hissinin gelişmesine sebep olan öteki bir kaynak olduğu söz edilmiştir. Şımartılan çocuk, hiçbir efor göstermeden istediği şeyleri elde etmeye alışık olduğu için etrafı tarafından ilgi görmediği durumlarda bunu kendisine yapılmış bir haksızlık olarak algılar ve kendisini dışlanmış, terk edilmiş hisseder. Daima almaya alışmış olan bu çocuk vermeyi hiç öğrenememiş ve devamlı diğerleri tarafından istekleri gerçekleştirilen ve hizmet gören bu çocuk bu formda bağımsızlığını da kazanamamıştır. Yetersizlik hissinin kaynağını oluşturan üçüncü yaşantı ise çocuğun ihmal edilmesidir. İhmal edilen çocuklar sevgiyi ve öteki beşerlerle birlikte yaşamanın ne olduğunu öğrenemezler. Bu çocuklar hayatın zorluklarıyla karşılaştıklarında olağan olarak öteki şahısların yardımlarını ve bu zorlukların üstesinden gelmelerini sağlayacak kendi güçlerini küçümserler. Öteki şahıslara daima kuşkuyla bakarlar. Bir annenin çocuğuna vermesi gereken birinci şey, anne bebek ortasındaki inanç bağını kurmak ve daha sonra da bu inancın giderek derinleşmesini ve tüm etrafın inancını kapsayacak halde gelişmesini sağlamaktır.

Çocuklukta yetersizlik tecrübeleri olan kimi bireyler, yetişkin olduklarında da kendilerine o denli gerçekleştirilmesi güç olan maksatlar koyarlar ki bu amaçların gerçekleşmemesi de bireye kendisini yetersiz hissettirebilir. Bunun yanı sıra toplumun çoğunluğu tarafından gerçekleştirilmesi yahut sahip olunması mümkün olmayan hoşluk, güç, şöhret ve zenginlik standartlarının yer aldığı toplumsal medya tarafından yayınlanan bildirilerde şahıslarda yetersizlik hissinin ortaya çıkmasının nedenleri ortasında sayılabilir. Ayrıyeten öbür insanların keyifli, başarılı, güçlü ve âlâ olduğunu görmek kendimizi diğerleriyle kıyaslamamıza neden olabilir ve bu kıyaslamalar kendi güçlü ve başarılı taraflarımızı aslında küçümsemeye meyilli olduğumuz için de bize ziyan verebilir.

Yetersizlik hissine sahip olduğunuzun belirtileri nelerdir?

Bazı şahıslar daha hoş, daha güçlü görünen, daha bilgili insanların yanında kendilerini rahatsız hissederler, onlarla bağlantı kurarken heyecanlanır yahut münasebet kurmaktan kaçınırlar. Zira bu kişi kendini yetersiz görürken karşısındaki kişiyi, kendisinden daha üstün görür ama bunun şuurunda değildir. Hasebiyle bu durum kişiyi öteki beşerlerle ilgi kurmaktan alıkoyabilir. Yetersizlik hissine sahip olan şahıslarda var olan belirtiler, güvensizlik ve düşük benlik hürmetine sahip olma, maksatlarına ulaşamama ve kendisini sıkışmış hissetme, yapmak istediklerinden basitçe vazgeçme, eleştirilmeye tahammül edememe, toplumsal durumlarda geri çekilme gereksinimi hissetme ve bağlantı kurmaktan kaçınma, reddedilme korkusu yaşama, anksiyete ve depresyon yaşama. Mükemmeliyetçi olma, rekabet içerisinde olma, dikkat çekmeye çalışma, daima diğerlerinde kusur bulma, kendi kusurlarını kabul etmekte zorlanma, diğerlerinden daha âlâ olduğunuzda kendinizi daha yeterli hissetme de bir kişinin yetersizlik hissine sahip olduğunun belirtileridir ancak birçok vakit kendinden çok emin olan şahısların özellikleriyle karıştırılırlar.

Yetersizlik hissinden kurtulmak için neler yapılmalı?

Yetersizlik hissinizin tam olarak nereden geldiğini anlamak, nasıl ilerleyeceğinizi anlamanızı ve kendinize olan itimadınızı geliştirmenizi kolaylaştırabilir. Kendinizi yetersiz hissediyorsanız, bu yetersizlik hislerinin geçmişte gelişmiş olma ihtimali yüksektir.  Yetersizlik hissinizin altında yatan nedenlerin neler olabileceğini düşünmek için kendinize biraz vakit ayırın. Neden yetersiz hissettiğinizi anladıktan sonra, bu temel nedenlerle başa çıkmaya ve oradan kendinizi geliştirmeye çalışabilirsiniz.

1-Kendinizle Olumlu Konuşmaya Başlayın

Kendinizle içsel olarak nasıl konuştuğunuz, kendiniz hakkında nasıl hissettiğiniz konusunda tesirlidir.  Kendinize dair algınızı değiştirmek, kendinizle konuşma biçiminizi değiştirmekle başlar. Kendinizle nezaket ve empati ile konuşmak için daha fazla gayret göstermelisiniz. Mesela bunu bir yere gitmeye hazırlanırken kendinizle ilgili olumlamaları yahut tabirleri tekrarlayarak aynada yapabilirsiniz. Kendinizle ne kadar olumlu konuşmaya inanırsanız, kendinizi o kadar güzel bir ışık altında görürsünüz.

 2-Negatif Ferdî Niyetlerinize ve İnançlarınıza Meydan Okuyun

Olumsuz kanıları oldukları üzere, yani içsel zorbalar olarak görmek işe yarayabilir. Kendinizi yetersiz hissetmenize neden olan olumsuz fikir ve inançlarınızı daha olumlu olanlarla değiştirmeniz gerekecektir. Unutmayın ki kendinizi nasıl algıladığınızın denetimi sizdedir. Doğru niyetlere dikkat ettiğinizden emin olmanız kıymetlidir.

3-Her vakit Karşılaştırmadan Kaçının

Kendinizi diğerleriyle, diğerlerinin sahip olduklarıyla yahut başarılarıyla kıyaslamaktan vazgeçmeli ve hayattaki kendi ilerlemenize odaklanmalısınız. Gurur duyacağınız şeyler yapın ve ilerlemelerinizi yalnızca geçmiş ilerlemenize bakarak ölçmeyi tercih edin. Zira kendiniz diğerleriyle karşılaştırdığınızda bu sizi yetersiz ve makus hissettirebilir..

4-Sevdiğiniz Şeyleri Yapın

Zevk almayacağınız ya da düzgün hissetmeyeceğiniz şeyleri üstlenmeyin bunları yapmak sizi yalnızca aşağı çekecektir. Odak noktanız sizi memnun eden ve zevk duyacağınız şeyler yapmak olmalıdır. Bu cins etkinlikler, ruh halinizi yükseltmenize ve özgüveninizi oluşturmanıza yardımcı olacaktır.  olamayacağımız şeyleri üstlenmek bizi yalnızca aşağı çeker. Odağınızı, zevk aldığınız ve sizi memnun eden daha fazla şey yapmaya çevirin. Bu cins etkinlikler, ruh halinizi yükseltmenize ve daha yeterli hissetmenize yardımcı olacak ve bu da özgüveninizi oluşturmaya başladığınızda sizi muvaffakiyete hazırlayabilir.

5-Küçük, Ulaşılabilir Maksatlar Belirleyin

Çok fazla vazife üstlenip bunların üstesinden gelmeye çalıştığınızda ve bunları yapamadığınızda kendinizi yetersiz hissedebilirsiniz. Gerçek şu ki, daha küçük daha ulaşılabilir maksatlar belirlemek, üstlendiğiniz misyonları bölmek size kendinizi daha uygun hissettirecektir. Unutmayın ki yavaş ve sakin olan yarışı kazanır.

6-Mevcut Ömür Şeklinizi İyileştirin

Egzersiz, diyet ve diğer yaşam tarzı seçimleri üzere şeyler genel olarak daha yeterli zihinsel ve fizikî sıhhate katkıda bulunabilir. Sistemli antrenman yapmıyorsanız, iyi beslenme seçimleri yapın ve uykunuzu ve sıhhatinizin öteki alanlarını denetim etmeye çalışın. Bu, ruh halinizi iyileştirmenizde ve vakitle kendiniz hakkında daha yeterli hissetmenize yardımcı olabilir.

Yukarıdaki ipuçları, bir yerden başlamak için işinize yarayacak noktalardır, fakat birtakım bireylerin bunları hayatlarında uygulama yahut yetersizlik hissinin nedenlerini bulma konusunda daha fazla yardıma muhtaçlığı olabilir. Bu durumda da başvurabileceğiniz en düzgün yardım bir uzman yardımı olacaktır. Yüz yüze yahut online bir psikoterapist, güvensizliklerimizin nereden geldiğini daha âlâ anlamanıza, bu geçmiş meselelerden kurtulmanıza ve başarılı bir biçimde ilerlemek için gereken başa çıkma sistemlerini kullanmanızda size yardımcı olacaktır.

Kaynaklar:

How To Cope With Feeling (betterhelp.com)

http://dx.doi.org/10.17051/io.2016.90300