Obsesif kompulsif bozukluk (okb) hayat boyu sürer mi?
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Hayat Uzunluğu Sürer mi?
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), bireyin tekrarlayan obsesyonlar (istenmeyen, rahatsız edici düşünceler) ve kompulsiyonlar (bu kanıları azaltmak için yapılan zorlayıcı davranışlar) yaşadığı kronik bir ruh sıhhati durumudur. Bu bozukluk, bireyin günlük hayatını, ilgilerini ve fonksiyonelliğini değerli ölçüde etkileyebilir. Pekala, OKB hayat uzunluğu süren bir hastalık mıdır? Bu soruya cevap verebilmek için OKB’nin seyri, tedavi usulleri ve bireyler üzerindeki uzun vadeli tesirleri incelenmelidir.
OKB’nin Tabiatı ve Seyri
OKB’nin seyri bireyden bireye değişiklik gösterebilir. Araştırmalar, birtakım bireylerde semptomların vakit içinde azaldığını, kimilerinde ise kronik bir formda devam ettiğini göstermektedir.
1. OKB’nin Başlangıcı ve Gelişimi
• OKB çoklukla çocukluk, ergenlik yahut erken yetişkinlik periyodunda başlar (Fineberg ve ark., 2013).
• Bireylerin büyük bir kısmında semptomlar vakitle şiddetlenebilir yahut dalgalı bir seyir izleyebilir (Mataix-Cols ve ark., 2002).
• Erken başlayan OKB olayları, ekseriyetle daha ağır bir seyir gösterir (Bloch ve ark., 2009).
2. Kronik mi, Yoksa Süreksiz mi?
OKB’nin doğal seyri üç ana halde görülebilir:
1. Kronik Seyir: Semptomlar uzun yıllar boyunca devam eder ve vakitle şiddetlenebilir.
2. Dalgalı Seyir: Belirtiler vakit zaman şiddetlenip hafifleyebilir.
3. İyileşen Seyir: Tedavi ile birlikte birtakım bireylerde belirtiler büyük ölçüde kaybolabilir.
Fakat araştırmalar, tedavi edilmediğinde OKB’nin büyük oranda kronik bir hastalık olduğunu göstermektedir (Eisen ve ark., 2006).
OKB Tedavi Edilebilir mi?
OKB tam manasıyla ortadan kalkmasa da, belirtileri denetim altına almak ve hayat kalitesini artırmak mümkündür.
1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve Etkinliği
• BDT, bilhassa maruz bırakma ve reaksiyon tedbire (ERP) tekniği ile OKB tedavisinde en tesirli prosedürlerden biridir (Abramowitz, 2006).
• Araştırmalar, BDT uygulanan hastaların %50-60’ının bariz düzgünleşme gösterdiğini ortaya koymaktadır (Foa ve ark., 2005).
2. İlaç Tedavisi
• Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar), OKB semptomlarını azaltmada tesirlidir (Pittenger ve Bloch, 2014).
• İlaç tedavisi tek başına kâfi olmayabilir, fakat BDT ile birlikte kullanıldığında daha güçlü sonuçlar verir (Koran ve ark., 2007).
3. Alternatif ve Yardımcı Yöntemler
• Mindfulness temelli terapiler ve meditasyon, gerilim düzeylerini düşürerek semptomları hafifletebilir (Hertenstein ve ark., 2012).
• Sağlıklı ömür stili alışkanlıkları (uyku tertibi, tertipli antrenman ve istikrarlı beslenme), semptomların denetiminde yardımcı olabilir (Russell ve ark., 2013).
OKB Hayat Uzunluğu Sürer mi?
OKB, birçok bireyde kronik bir seyir gösterse de, bu durum kişinin hayatı boyunca bu hastalıkla tıpkı şiddette uğraş edeceği manasına gelmez. Uygun tedavi ve terapi prosedürleri ile semptomlar büyük ölçüde denetim altına alınabilir ve kimi bireylerde neredeyse büsbütün kaybolabilir.
OKB’yi hayat uzunluğu süren bir hastalık olarak görmek yerine, yönetilebilir bir durum olarak ele almak, hem hastalar hem de terapistler için daha olumlu bir bakış açısı sunar. Tedavi sürecine erken başlamak ve uygun prosedürleri kullanmak, OKB’nin bireyin ömrünü asgarî seviyede etkilemesini sağlayabilir.
Klinik Psikolog Ömürcan Bozkuş
Kaynakça
• Abramowitz, J. S. (2006). The psychological treatment of obsessive-compulsive disorder. Canadian Journal of Psychiatry, 51(7), 407-416.
• Bloch, M. H., Landeros-Weisenberger, A., Rosario-Campos, M. C., Pittenger, C., & Leckman, J. F. (2009). Meta-analysis of the symptom structure of obsessive-compulsive disorder. American Journal of Psychiatry, 166(2), 153-163.
• Eisen, J. L., Sibrava, N. J., Boisseau, C. L., Mancebo, M. C., Stout, R. L., Pinto, A., … & Rasmussen, S. A. (2006). Five-year course of obsessive-compulsive disorder: Predictors of remission and relapse. Journal of Clinical Psychiatry, 67(10), 1526-1533.
• Fineberg, N. A., Potenza, M. N., Chamberlain, S. R., Berlin, H. A., Menzies, L., Bechara, A., … & Sahakian, B. J. (2013). Probing compulsive and impulsive behaviors, from animal models to endophenotypes: A narrative review. Neuropsychopharmacology, 38(1), 1-22.
• Foa, E. B., Liebowitz, M. R., Kozak, M. J., Davies, S., Campeas, R., Franklin, M. E., … & Tu, X. (2005). Randomized, placebo-controlled trial of exposure and ritual prevention, clomipramine, and their combination in the treatment of obsessive-compulsive disorder. American Journal of Psychiatry, 162(1), 151-161.
• Hertenstein, E., Rose, N., Holmes, E. A., & Hoyer, J. (2012). Mindfulness-based cognitive therapy in obsessive-compulsive disorder—A case series. Clinical Psychology & Psychotherapy, 19(2), 209-216.
• Koran, L. M., Hanna, G. L., Hollander, E., Nestadt, G., & Simpson, H. B. (2007). Practice guideline for the treatment of patients with obsessive-compulsive disorder. American Journal of Psychiatry, 164(7), 5-53.
• Mataix-Cols, D., Rosario-Campos, M. C., & Leckman, J. F. (2002). A multidimensional model of obsessive-compulsive disorder. American Journal of Psychiatry, 159(2), 266-276.
• Pittenger, C., & Bloch, M. H. (2014). Pharmacological treatment of obsessive-compulsive disorder. Psychiatric Clinics of North America, 37(3), 375-391.
• Russell, A. J., Mataix-Cols, D., Anson, M., & Murphy, D. G. M. (2013). Obsessive-compulsive disorder and comorbid attention deficit hyperactivity disorder: A research review. Journal of Attention Disorders, 17(5), 451-460.