Psikopatolojiye dinamik bir bakış: kendimizi ve acımızı anlamak

Değerli okuyucular,

Bu metinde, psikoterapinin temel bahislerinden biri olan psikopatoloji üzerine, dinamik yönelimli ekol gözünden bakmak istiyorum. Psikopatoloji sözü kulağa karmaşık ve korkutucu gelse de, aslında yaşadığımız ruhsal zorlukları, acıları ve semptomları daha derinlemesine anlamak için bir çerçeve sunar. Maksadımız, bu zorlukların altında yatan dinamikleri keşfetmek ve düzgünleşme yolunda manalı adımlar atmaktır.

Dinamik psikoterapide, semptomları yalnızca yüzeyde görünen meseleler olarak değil, bireyin iç dünyasındaki çatışmaların, geçmiş tecrübelerin ve ilişkisel örüntülerin bir dışavurumu olarak ele alırız. Tıpkı bir buzdağının görünen kısmının altında yatan büyük bir kütle olduğu üzere, ruhsal zorlanmalarımızın da görünür semptomlarının altında ekseriyetle farkında olmadığımız karmaşık dinamikler yatar.

---

Psikopatoloji Nedir: Semptomların Ötesinde Bir Bakış

Psikopatoloji, en kolay tarifiyle, olağandışı ruhsal durumların ve davranışların incelenmesidir. Lakin dinamik bir bakış açısıyla, bu “anormalliğe” bir hastalık yahut kusur olarak yaklaşmaktan çok, bireyin geçmişiyle, ilgileriyle ve içsel tecrübeleriyle kontaklı bir anlamlandırma gayreti olarak bakarız.

Ünlü psikanalist Otto F. Kernberg, psikopatolojiyi açıklarken kişilik örgütlenmelerine vurgu yapar. Kernberg’e nazaran, “Psikopatoloji, bireyin kimlik, savunma sistemleri ve gerçeklik algısındaki bozukluklarla karakterize olan ve kişilerarası münasebetlerinde tekrarlayan fonksiyonsuz örüntülere yol açan içsel yapılardır.” Bu alıntı bize, semptomların yalnızca izole bir olay olmadığını, kişinin temel yapılarıyla ve münasebetleriyle ne derece kontaklı olduğunu gösterir. Örneğin, daima dert yaşayan bir kişi için korku, yalnızca bir semptom olmaktan öte, tahminen de çocukluktan gelen terk edilme dehşetlerinin, bastırılmış öfkenin yahut inançsız bağlanma örüntülerinin bir sözü olabilir.

---

Psikopatolojinin Dinamik Kökenleri: İçsel Çatışmalar ve Gelişimsel Duraksamalar

Dinamik psikoterapinin temel varsayımlarından biri, psikopatolojinin çoklukla bilinçdışı çatışmalardan ve gelişimsel süreçlerdeki duraksamalardan kaynaklandığıdır. Çocuklukta yaşanan travmalar, ihmal, istismar yahut kıymetli alaka figürleriyle yaşanan zorlanmalar, bireyin ruhsal gelişimini etkileyerek belli savunma düzeneklerinin gelişmesine ve ileriki yaşlarda psikopatolojik semptomların ortaya çıkmasına yer hazırlayabilir.

Psikodinamik kuramın babası Sigmund Freud, bilinçdışının insan davranışları üzerindeki tesirini vurgulamıştır. Freud’a nazaran, “Psikolojik acının birçok, bastırılmış hisler ve çözülmemiş çocukluk çatışmalarının bilinçdışında kalmasından kaynaklanır.” Bu, geçmişin izlerinin bugünkü ömrümüzü nasıl derinden etkileyebileceğini çarpıcı bir biçimde tabir eder. Örneğin, bir kişinin öfke denetim meseleleri varsa, bunun altında çocuklukta tabir edemediği birikmiş öfke yahut bu öfkeyi tabir etmenin tehlikeli olduğu inancı yatabilir.

Çağdaş psikanalitik düşünürlerden Nancy Chodorow üzere Bağlantı Kuramcıları ise, psikopatolojinin oluşumunda kişilerarası bağlantıların ve bağlanma tecrübelerinin rolüne dikkat çeker. Chodorow, “Kendilik ve obje bağlarının kalitesi, psikopatolojinin tabiatını ve bireyin dünyaya nasıl bağlandığını belirler” der. Bu bakış açısı, bilhassa korku bozuklukları, depresyon ve kişilik bozuklukları üzere durumlarda, bireyin diğerleriyle kurduğu bağların ve bu bağlantılardaki tekrar eden fonksiyonsuz örüntülerin kıymetini vurgular.

---

Psikopatolojiyi Anlamanın Amacı

Dinamik psikoterapide psikopatolojiyi anlamak, bir etiketleme yahut damgalama emeli taşımaz. Bilakis, bu anlayış, danışanın yaşadığı acıyı anlamlandırmasına, semptomlarının neden ortaya çıktığını kavramasına ve nihayetinde derinlemesine bir güzelleşme ve dönüşüm sağlamasına imkan tanır.

Terapi sürecinde, danışanın semptomlarının gerisindeki bilinçdışı dinamikleri, savunma düzeneklerini ve erken periyot ilişkisel tecrübelerini keşfederiz. Bu keşif, danışanın kendisiyle daha şefkatli bir ilgi kurmasını, fonksiyonsuz örüntüleri tanımasını ve bunları değiştirmek için yeni yollar geliştirmesini sağlar.

Psikodinamik psikoterapi, çoklukla uzun ve emek gerektiren bir süreç olsa da, bu derinlemesine çalışma, semptomların süreksiz olarak hafiflemesinden öte, kalıcı kişilik değişimini ve daha doyumlu bir hayatı maksatlar.

---

Kendini Keşfetme Seyahatinde Psikopatoloji

Psikopatoloji üzerine düşünmek, kendimize ve iç dünyamıza karşı daha dürüst ve anlayışlı olmamızı sağlar. Bu seyahatte şunları hatırlamak değerlidir:

• Semptomlar bir bildiridir: Yaşadığınız semptomlar, iç dünyanızdan gelen kıymetli bildirilerdir. Onları dinlemek ve anlamak, terapi yolculuğundki en değerli adımlardandır.

• Semptomların derinlerdeki nedenlerine kulak verelim: Yüzeydeki semptomlara odaklanmak yerine, onların altında yatan geçmiş tecrübeleri, ilgileri ve bilinçdışı çatışmaları keşfetmek, kalıcı tahlil için anahtardır.

• İyileşme – terapi – bir süreçtir: Ruhsal güzelleşme, vakit ve gayret gerektiren bir süreçtir. Kendinize karşı sabırlı ve şefkatli olmayı unutmayın.

Hatırlayalım ki. her birey eşsizdir ve kendine has öyküsünü tecrübeler. Bu içerikte, sizlere psikopatolojiye dinamik bir bakış açısı sunmayı amaçladım. Elbette terapi seyahatinize başlamaya dair hazır hissettiğinizde ferdi terapi sürecinizde bu hususları daha ayrıntılı olarak ele alabiliriz.

İçsel dünyanızın derinliklerinde sizi bekleyen bilgelik ve gücü keşfetmeniz dileğiyle.

*Dipnot: Fotoğraf ve fotoğraf Pinterest kaynaklıdır. Her iki görseli birbiriyle ilişkilendirerek, bir bütün olarak algılamaya çalışalım. Fotoğrafta bayan figürün hissettiği ıstırabın – travmanın, kırılmanın, çatlağın – içinden (2. fotoğrafta yer alan) kendisine uzanan eli – semptomun anlamı – görülür.