Sosyal medya yorgunluğu: bilgi tükenmesi ve ruhsal etkileri

### Toplumsal Medya Yorgunluğu Nedir?

Toplumsal medya yorgunluğu, dijital platformlarda geçirilen müddetin zihinsel, duygusal ve hatta fizikî seviyede bir tükenmişliğe yol açmasıdır. Bu durum bilhassa ağır bilgi akışına maruz kalan bireylerde gözlemlenir.

### Belirtileri

– Zihinsel bulanıklık ve konsantrasyon güçlüğü
– Daima kaydırma hâline karşın tatminsizlik hissi
– Motivasyon eksikliği ve tükenmişlik
– Öteki beşerlerle kıyaslama sonucu düşük benlik algısı
– Toplumsal medyadan uzaklaşma isteği lakin uzaklaşamama hali

### Neden Ortaya Çıkar?

1. **Bilgi bombardımanı:** Her gün binlerce içerik görmek beynin süreç kapasitesini aşar.
2. **Karşılaştırma kültürü:** Diğerlerinin hayatlarını “filtreli” formda izlemek, bireyde değersizlik hissi uyandırabilir.
3. **Bağlılık döngüsü:** Bildirimler dopamin seviyesini tesirler, bu da bağımlılık gibisi bir döngü yaratır.
4. **Sürekli tetikte olma hâli:** Haberler, bildiriler ve güncellemeler kişiyi daima alarmda meblağ.

### Ruhsal Etkileri

– **Anksiyete ve huzursuzluk**
– **Uyku bozuklukları**
– **Özsaygıda düşüş**
– **Depresif belirtiler**
– **Odaklanma ve üretkenlikte azalma**

### Başa Çıkma Yolları

– Günlük toplumsal medya mühletini sınırlamak
– Bildirimleri kapatmak
– “Dijital detoks” günleri yapmak
– Gerçek dünyada toplumsal temaslara yük vermek
– Şuurlu farkındalık (mindfulness) teknikleriyle istikrar kurmak

### Terapötik Müdahaleler

Danışan toplumsal medya yorgunluğu yaşadığında:

– Kullanım alışkanlıkları tahlil edilir
– Altında yatan hisler (değersizlik, yalnızlık, FOMO) çalışılır
– Toplumsal medya ile daha sağlıklı bir alaka kurması desteklenir

### Sonuç

Toplumsal medya yanlışsız kullanıldığında temas sağlar, ilham verir ve bilgiye erişim sunar. Fakat sonlar ihlal edildiğinde bireyi yoran, kıyaslatan ve içsel istikrarını bozan bir araca dönüşebilir. Yorgunluğun farkına varmak, dijital yaşantıyı daha şuurlu bir düzleme taşımanın birinci adımıdır.

—

Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz