Dayanıklılık geliştirmede ebeveynin rolü

### Dayanıklılık Neden Değerlidir?

– Zorluklar karşısında yıkılmak yerine güçlenme
– Gerilimle daha tesirli başa çıkma
– Travmalar sonrası tekrar yapılandırma kapasitesi
– Öz-değer ve benlik hürmetinin korunması

Günümüz dünyasında değişim, belirsizlik ve krizler giderek arttığı için, çocukların ruhsal dayanıklılığı bir esirgeyici faktör hâline gelmiştir.

### Ebeveynin Rolü

1. **Güvenli bağlanma sağlamak:** Dayanıklılığın temeli inançlı bağdır. Çocuk, muhtaçlık duyduğunda yanında olan bir figürle büyürse içsel itimat geliştirir.
2. **Duygusal düzenleme model olmak:** Kendi gerilimini yönetebilen bir ebeveyn, çocuğa da bu beceriyi kazandırır.
3. **Sınırlar koymak:** Çok özgür ya da çok baskıcı ortamlar çocuğun iç istikrar kurmasını zorlaştırır.
4. **Sorumluluk verme:** Yaşına uygun misyon ve sorumluluklarla çocuk kendi yeterliliğini keşfeder.
5. **Hataları tolere etmek:** Mükemmeliyetçilik yerine öğrenme odaklı bir yaklaşım, çocuğun yanılgı karşısında yıkılmasını önler.

### Gözetici ve Risk Faktörleri

**Koruyucu Faktörler:**

– Güçlü aile bağı
– Dengeli ve destekleyici ebeveynlik
– Müspet okul ortamı
– Toplumsal takviye ağı

**Risk Faktörleri:**

– Kaotik ya da ihmal edici ebeveynlik
– Travmatik yaşantılar
– Aile içi şiddet ya da ayrılık
– Daima tenkide maruz kalmak

### Psikoterapi Perspektifi

Terapide çocuk ya da ergen bireyin dayanıklılık kapasitesi; bağlanma hikayesi, aile dinamikleri ve baş etme tarzları üzerinden kıymetlendirilir. Gerekli durumlarda ebeveyn de terapi sürecine dâhil edilir. Aile temelli müdahalelerle dayanıklılık geliştirilmesi desteklenir.

### Sonuç

Dayanıklılık, çocuğa verilen en değerli ruhsal miraslardan biridir. Sevgi, hudut, anlayış ve takviyeyle büyüyen çocuklar, hayatın getirdiği her fırtınada yere sağlam basmayı öğrenir.

—

Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz